Son günlerde “millet” terimin üzerindeki tartışmalar, bu arada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kendi tarihimizin, kendi kültürümüzüm bir millet tanımı olduğu, Osmanlı’nın da“tam bir millet devleti” olduğu, milleti ve milliyeti Fransız İhtilâli’nden, Alman faşizminden ve bunlar üzerinde kurulan teorilerden okuyanların saçmaladığı yolundaki sözleri dolayısıyla Demokratik Sol Parti Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Hikmet Sami Türk, aşağıdaki açıklamayı yaptı:
Siyasî kavram olarak 1789 Fransız devrimi ile ortaya çıkan ve 1930-1940’lı yıllarda Alman faşizminin uyguladığı ırkçılıkla bir ilgisi olmayan “millet”, Osmanlı Devletinin benimsediği bir terim değildi. İlk yazılı anayasamız olan 1876 tarihli Kanun-i Esasî(Temel Yasa)bile bu terimi kullanmaz. Kanun-i Esasî, üç kıtaya yayılmış bir imparatorluğun farklı etnik kökenlerden halklarını eşit yurttaşlar olarak bir arada tutabilecek bir kavram olarak, “tebaa-i Osmaniye” (Osmanlı uyrukları) terimini kullanmıştır. Meşrutiyet’in kurduğu Meclis-i Umumî (Genel Meclis), iki meclisli bir parlâmentodur: Heyet-i Âyan (Seçkinler Kurulu) ve Heyet-i Mebusan (Temsilciler Kurulu). Adı konmamakla birlikte, Kanun-i Esasî’de millet kavramı ile bağlantılı tek unsur, resmî dilin Türkçe olması, her iki mecliste görüşmelerin Türkçe yapılması, Heyet-i Mebusan üyeliği için Türkçe bilme zorunluğudur .
“Millet” teriminin kullanıldığı ilk anayasal belge, Mustafa Kemal’in Erzurum ve Sivas Kongreleri öncesinde dikte ve ilgililere tebliğ ettiği22 Haziran 1919 tarihli Amasya Tamimi (Genelgesi)’dir. Bu belge –günümüz Türkçe’siyle– “Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlikededir. … Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.” cümleleriyle başlar.
“Millet” terimi, 23 Nisan 1920 günü, Ankara’da toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi ile kurumsallaşmıştır. 1 sayılı Kararı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yeni seçilen üyeler ile İstanbul Meclis-i Mebusan’ından katılan üyelerden oluşması hakkındadır.Bu Meclis’in Kurtuluş Savaşı devam ederken yaptığı anayasa olan 20.1.1921 tarih ve 85 sayılı Teşkilâtı Esasiye Kanunu’nun 1. maddesinde –günümüz Türkçe’siyle– şu hüküm yer almaktadır: “Egemenlik, kayıtsız ve şartsız milletindir. Yönetim usulü, halkın kaderini bizzat ve fiilen yönetmesi ilkesine dayanır”. Ondan sonraki anayasalarımızda da ilk cümlesi tekrarlanan bu hüküm, halk yönetimi demek olan Cumhuriyetin 29 Ekim 1923’te ilânı ileanayasal zirveye ulaşmıştır.
Bu gelişmelerin bize gösterdiği yön ise, –Anayasamızın6. maddesinde belirtildiği gibi– egemenliğin kayıtsız şartsız Milletin olduğu demokratik rejimi bütün gerekleriyle eksiksiz gerçekleştirmektir. En önemli görevimiz budur.